Leren terwijl je slaapt, wat zou het toch mooi zijn. Geen moeite doen, lekker gaan slapen en de volgende dag op je sloffen je toets halen. Klinkt leuk he? Afgelopen week leek dit sprookje even waarheid te worden door een nieuw onderzoek uit Bern.
De onderzoekers lieten proefpersonen tijdens hun slaap meerdere keren nieuwe woordjes van een zelfverzonnen taal horen, gevolgd door de vertaling. Ze maten tegelijkertijd hersenactiviteit met EEG. Hierna kregen de proefpersonen een geheugentest. Deze onderzoeksopzet en de resultaten zijn in principe interessant maar in het persbericht werd jammer genoeg flink overdreven: "Een taal kun je ook slapend leren" kopte de Volkskrant, en vele media volgden.
Zoals altijd is het echte verhaal minder rooskleurig.
Schoenendoos
Vooropgesteld: de belangrijkste bevinding in dit artikel is helemaal niet dat je slapend kunt leren. Dingen die proefpersonen tijdens hun slaap te horen krijgen wordt namelijk doorgaans nauwelijks onthouden. De onderzoekers hadden dit voorzien, en kozen voor een impliciete, onbewuste geheugentest. Hierbij moesten de proefpersonen aangeven of een nieuw woord (altijd een object) wel of niet in een schoenendoos paste. Ze scoorden op deze test maar net boven kansniveau (52%). Ik hoef niet uit te leggen dat je daar bar weinig aan hebt in het dagelijkse leven.
Diepe slaap
Nee, het artikel gaat dieper, letterlijk. De motivatie voor het onderzoek lag in de krochten van onze diepe slaap, een slaapfase die zich kenmerkt hele langzame schommelingen in onze hersenactiviteit (daarom ook wel "slow-wave sleep" genoemd). Dat deze slaapfase belangrijk is voor het geheugen was al bekend - zie mijn eerdere blog over slaap en geheugen - maar de nieuwste inzichten doen vermoeden dat de belangrijkste leerfase tijdens de pieken van de schommelingen tijdens de diepe slaap plaatsvindt. De hersencellen zouden dan namelijk het meest vatbaar zijn voor verandering.
De onderzoekers vonden inderdaad dat de woordjes die tijdens deze pieken werden geleerd beter onbewust werden onthouden (60%). Maar let op, dit was alléén het geval als de vertaling meerdere keren tijdens een piek werd aangeboden of één keer tijdens een dal.
Slapen óm te leren
Voor neurowetenschappers zijn deze, ietwat fragiele en specifieke, bevindingen zeker een interessante vooruitgang en een voedingsbron voor vervolgonderzoek. Voor de rest van ons zou ik vooral willen aanbevelen om te slapen ná het leren voor een beter geheugen. Niks komt - vooralsnog - vanzelf!
(Oh en lees alsjeblieft voorbij de click-bait koppen, het artikel van de Volkskrant is best goed!)
De onderzoekers lieten proefpersonen tijdens hun slaap meerdere keren nieuwe woordjes van een zelfverzonnen taal horen, gevolgd door de vertaling. Ze maten tegelijkertijd hersenactiviteit met EEG. Hierna kregen de proefpersonen een geheugentest. Deze onderzoeksopzet en de resultaten zijn in principe interessant maar in het persbericht werd jammer genoeg flink overdreven: "Een taal kun je ook slapend leren" kopte de Volkskrant, en vele media volgden.Zoals altijd is het echte verhaal minder rooskleurig.
Schoenendoos
Vooropgesteld: de belangrijkste bevinding in dit artikel is helemaal niet dat je slapend kunt leren. Dingen die proefpersonen tijdens hun slaap te horen krijgen wordt namelijk doorgaans nauwelijks onthouden. De onderzoekers hadden dit voorzien, en kozen voor een impliciete, onbewuste geheugentest. Hierbij moesten de proefpersonen aangeven of een nieuw woord (altijd een object) wel of niet in een schoenendoos paste. Ze scoorden op deze test maar net boven kansniveau (52%). Ik hoef niet uit te leggen dat je daar bar weinig aan hebt in het dagelijkse leven.
Diepe slaap
 |
| Verschillende slaapstadia gedurende de nacht, stadia 3 en 4 worden geclassificeerd als diepe slaap. |
De onderzoekers vonden inderdaad dat de woordjes die tijdens deze pieken werden geleerd beter onbewust werden onthouden (60%). Maar let op, dit was alléén het geval als de vertaling meerdere keren tijdens een piek werd aangeboden of één keer tijdens een dal.
Slapen óm te leren
Voor neurowetenschappers zijn deze, ietwat fragiele en specifieke, bevindingen zeker een interessante vooruitgang en een voedingsbron voor vervolgonderzoek. Voor de rest van ons zou ik vooral willen aanbevelen om te slapen ná het leren voor een beter geheugen. Niks komt - vooralsnog - vanzelf!
(Oh en lees alsjeblieft voorbij de click-bait koppen, het artikel van de Volkskrant is best goed!)
