We leren bij
alles wat we doen en we zijn er verdomde goed in. Ons brein is erop gebouwd om
informatie uit de wereld te verwerken en op te slaan. Toch hebben zelfs
intelligente scholieren en studenten problemen als er “verplicht” geleerd moet
worden. Dit komt deels omdat ons brein anders leert dan we denken.
Als
geheugenwetenschapper heb ik in de loop der jaren redelijk wat geleerd over hoe
wij leren. Met deze kennis is mijn overtuiging gegroeid dat als je beter
begrijpt hoe je brein leert, je dit begrip kunt gebruiken om beter en
efficiënter te studeren!
Hieronder vind je 10 tips van je brein om je te helpen om te “leren leren”:
1. Spreid je leermomenten: Ik leer door de verbindingen tussen mijn cellen
(neuronen) te versterken, hierdoor kan ik informatie later weer terughalen. Op
een gegeven moment zijn mijn neuronen echter “verzadigd” en moeten ze eerst
weer tot rust komen voor je dezelfde informatie opnieuw kan leren. Het is dus
nuttig om langere tijd, liefst meerdere dagen of zelfs weken, korte stukjes informatie te leren en te herhalen. Hierdoor laat je de neuronen weten dat deze
informatie nuttig is.
2. Leer verschillende dingen door elkaar: Het klinkt raar, maar ik onthoud
informatie niet goed als ik lang met één onderwerp bezig ben (zie ook punt 1).
Daarom kan je beter huiswerk voor verschillende vakken afwisselen en pauzes
nemen tussen het leren door.
3. Stamp zo min mogelijk: Als je me één keer iets laat leren dan onthoud ik
het ook maar even. Hierdoor kan je prima een avondje stampen en de volgende dag
een toets halen. Verwacht alleen niet dat ik het een week later nog kan
terughalen: informatie die ik maar één keer tegenkom is namelijk over het
algemeen niet zo interessant (zie ook punt 1) en zal dus snel weer vervagen.
4. Test jezelf: Ik begrijp heel goed dat je het niet fijn vindt
om jezelf te testen. De kans dat je er dan achter komt dat je iets toch niet
weet is dan groot en dat is niet leuk. Bovendien krijg je op school al zoveel toetsen.
Toch is testen, het beantwoorden van vragen over de lesstof, een uitermate goede
manier om te leren. Dit komt waarschijnlijk omdat je door het terughalen van
eerder geleerde informatie deze informatie opnieuw opslaat en dit kan zorgen
voor sterkere verbindingen in een groter kennisnetwerk (zie punt 5).
5. Gebruik je voorkennis: Ik heb al heel veel kennis opgeslagen gedurende je
leven. Deze kennis kan je gebruiken om nieuwe kennis te onthouden. Het
reactiveren van je voorkennis tijdens het leren is heel erg nuttig als je
nieuwe informatie leert die aansluit op deze voorkennis. Door me een handje te
helpen en actief terug te denken aan deze voorkennis vertel je me dat de nieuwe
informatie belangrijk is, het sluit immers aan op dingen die ik eerder heb
opgeslagen!
6. Maak ezelsbruggetjes: Jammer genoeg is er lang niet altijd geschikte
voorkennis aanwezig. In deze gevallen, bijvoorbeeld bij het leren van
buitenlandse woordjes, kan je me beter een beetje voor de gek houden met zogenaamde ezelsbruggetjes. Als je
probeert om deze “rare” informatie toch aan voorkennis te verbinden, zal ik het
beter kunnen onthouden. Hierbij helpt het om er heel bewust mee bezig te zijn
en zoveel mogelijk gekke associaties te bedenken!
7. Neem je tijd: Nieuwe informatie leren gaat niet zonder slag of
stoot, je moet me blijven herinneren dat iets belangrijk is door je kennis weer
op te halen en eventueel aan te vullen met nieuwe informatie. Het zien van het
grotere plaatje, de context, gebeurt vaak pas na een langere periode van losse
feitjes leren. Pas na een tijdje kunnen deze losse feitjes elkaar vinden om een
uitgebreider kennisnetwerk op te bouwen. Hiervoor is het wel heel handig dat je
deze voorkennis regelmatig terughaalt (zie punt 4).
9. Vergeet: Wees niet gefrustreerd als ik dingen vergeet, ik ben het grootste deel
van wat je gister hebt geleerd vandaag alweer kwijt. Neem het me niet kwalijk, zo’n hele dag is ook een
hele berg informatie om te verwerken! Vergeten helpt mij om te bepalen wat wel
en niet belangrijk is om te overleven. Als ik iets niet belangrijk vind,
betekent het dus niet per se dat het voor jou (of voor je opleiding of je
toekomst) niet belangrijk is. Dan moet je doorzetten om me duidelijk te maken
dat ik het fout heb.
10. Gebruik je hippocampus: Ik sla herinneringen op via de hippocampus, een hersengebied dat evolutionair ontwikkeld is voor navigeren en het begrijpen van
ruimtelijke oriëntatie. Daarom leren we ook veel makkelijker als we informatie ruimtelijk
maken. Bijvoorbeeld door het gebruik van de loci-methode (loci betekent "plaatsen" in het Latijn), waarbij je informatie verbindt aan plekken in een bekende ruimtelijke
omgeving. Met deze methode kan je een heleboel willekeurige informatie toch
makkelijk onthouden.
Je zal deze tips
ongetwijfeld vaker hebben gelezen, maar ik kom nog heel vaak studenten tegen
die moeite hebben met het implementeren van veel van deze technieken. Dit komt volgens
mij doordat sommige technieken heel tegenstrijdig voelen, pas op een langere
termijn effect hebben, of gewoonweg moeilijk systematisch toe te passen zijn en
strakke planning vereisen.
Mijn eigen laatste tip is dus: gebruik deze breintips zoveel
mogelijk en leer om te leren, je zult zien dat het effect heeft op de lange termijn!