Leren in je slaap?

Leren terwijl je slaapt, wat zou het toch mooi zijn. Geen moeite doen, lekker gaan slapen en de volgende dag op je sloffen je toets halen. Klinkt leuk he? Afgelopen week leek dit sprookje even waarheid te worden door een nieuw onderzoek uit Bern.

De onderzoekers lieten proefpersonen tijdens hun slaap meerdere keren nieuwe woordjes van een zelfverzonnen taal horen, gevolgd door de vertaling. Ze maten tegelijkertijd hersenactiviteit met EEG. Hierna kregen de proefpersonen een geheugentest. Deze onderzoeksopzet en de resultaten zijn in principe interessant maar in het persbericht werd jammer genoeg flink overdreven: "Een taal kun je ook slapend leren" kopte de Volkskrant, en vele media volgden.

Zoals altijd is het echte verhaal minder rooskleurig.

Schoenendoos

Vooropgesteld: de belangrijkste bevinding in dit artikel is helemaal niet dat je slapend kunt leren. Dingen die proefpersonen tijdens hun slaap te horen krijgen wordt namelijk doorgaans nauwelijks onthouden. De onderzoekers hadden dit voorzien, en kozen voor een impliciete, onbewuste geheugentest. Hierbij moesten de proefpersonen aangeven of een nieuw woord (altijd een object) wel of niet in een schoenendoos paste. Ze scoorden op deze test maar net boven kansniveau (52%). Ik hoef niet uit te leggen dat je daar bar weinig aan hebt in het dagelijkse leven.

Diepe slaap

Verschillende slaapstadia gedurende de nacht, stadia 3 en 4
worden geclassificeerd als diepe slaap.

Nee, het artikel gaat dieper, letterlijk. De motivatie voor het onderzoek lag in de krochten van onze diepe slaap, een slaapfase die zich kenmerkt hele langzame schommelingen in onze hersenactiviteit (daarom ook wel "slow-wave sleep" genoemd). Dat deze slaapfase belangrijk is voor het geheugen was al bekend - zie mijn eerdere blog over slaap en geheugen - maar de nieuwste inzichten doen vermoeden dat de belangrijkste leerfase tijdens de pieken van de schommelingen tijdens de diepe slaap plaatsvindt. De hersencellen zouden dan namelijk het meest vatbaar zijn voor verandering.

De onderzoekers vonden inderdaad dat de woordjes die tijdens deze pieken werden geleerd beter onbewust werden onthouden (60%). Maar let op, dit was alléén het geval als de vertaling meerdere keren tijdens een piek werd aangeboden of één keer tijdens een dal.

Slapen óm te leren

Voor neurowetenschappers zijn deze, ietwat fragiele en specifieke, bevindingen zeker een interessante vooruitgang en een voedingsbron voor vervolgonderzoek. Voor de rest van ons zou ik vooral willen aanbevelen om te slapen ná het leren voor een beter geheugen. Niks komt - vooralsnog - vanzelf!


(Oh en lees alsjeblieft voorbij de click-bait koppen, het artikel van de Volkskrant is best goed!)

Reactivate your prior knowledge!

(for a Dutch version of this blog, please check SciencePalooza: Reactiveer je voorkennis!)

Imagine you learn a new thing but only later find out how this actually relates to stuff you already knew. For example: you learn how in a democracy politicians work together to create laws, but don’t relate this to your knowledge about democracy in general. That’s a pity, because it could affect how well you remember this new information about law making. If you would have reactivated your prior knowledge about democracy actively, would you remember the new information better? This is the question we asked in our latest experiment, now published in Nature Science of Learning.

To investigate whether active reactivation of previously acquired knowledge leads to better integration of old and new information, we tested first-year university students. They learned new information from their studies and were later tested on their memory for this information. The participants learned this information in two bits: first a word with a picture and a little later the same word with a description. During the second part, the participants were asked to try to reactivate the picture as well as possible and connect the word and description to this picture. We also asked them to indicate to us how well they could retrieve the picture. Then we examined whether stronger reactivation of the picture led to better memory for the description and the picture and this turned out to be the case!

So, the next time you learn something new, think about revisiting whether you already know something about that topic and try to reactivate this knowledge actively. This will help you to integrate the new knowledge with you prior knowledge and will lead to better memory. We think this is related to the enhanced build-up of knowledge networks in your brain that help to store information for a longer period of time. In this experiment, we also found that it helps when information fits together and when you are more sure that you will remember it. In future research we are going to look at how this mechanism works in the brain and whether it leads to better long-term memories as well.

Leren om te leren: 10 tips van je brein!

We leren bij alles wat we doen en we zijn er verdomde goed in. Ons brein is erop gebouwd om informatie uit de wereld te verwerken en op te slaan. Toch hebben zelfs intelligente scholieren en studenten problemen als er “verplicht” geleerd moet worden. Dit komt deels omdat ons brein anders leert dan we denken.

Als geheugenwetenschapper heb ik in de loop der jaren redelijk wat geleerd over hoe wij leren. Met deze kennis is mijn overtuiging gegroeid dat als je beter begrijpt hoe je brein leert, je dit begrip kunt gebruiken om beter en efficiënter te studeren!

Hieronder vind je 10 tips van je brein om je te helpen om te “leren leren”:

Bron

1. Spreid je leermomenten: Ik leer door de verbindingen tussen mijn cellen (neuronen) te versterken, hierdoor kan ik informatie later weer terughalen. Op een gegeven moment zijn mijn neuronen echter “verzadigd” en moeten ze eerst weer tot rust komen voor je dezelfde informatie opnieuw kan leren. Het is dus nuttig om langere tijd, liefst meerdere dagen of zelfs weken, korte stukjes informatie te leren en te herhalen. Hierdoor laat je de neuronen weten dat deze informatie nuttig is.

2. Leer verschillende dingen door elkaar: Het klinkt raar, maar ik onthoud informatie niet goed als ik lang met één onderwerp bezig ben (zie ook punt 1). Daarom kan je beter huiswerk voor verschillende vakken afwisselen en pauzes nemen tussen het leren door.

3. Stamp zo min mogelijk: Als je me één keer iets laat leren dan onthoud ik het ook maar even. Hierdoor kan je prima een avondje stampen en de volgende dag een toets halen. Verwacht alleen niet dat ik het een week later nog kan terughalen: informatie die ik maar één keer tegenkom is namelijk over het algemeen niet zo interessant (zie ook punt 1) en zal dus snel weer vervagen.

Bron

4. Test jezelf: Ik begrijp heel goed dat je het niet fijn vindt om jezelf te testen. De kans dat je er dan achter komt dat je iets toch niet weet is dan groot en dat is niet leuk. Bovendien krijg je op school al zoveel toetsen. Toch is testen, het beantwoorden van vragen over de lesstof, een uitermate goede manier om te leren. Dit komt waarschijnlijk omdat je door het terughalen van eerder geleerde informatie deze informatie opnieuw opslaat en dit kan zorgen voor sterkere verbindingen in een groter kennisnetwerk (zie punt 5).

5. Gebruik je voorkennis: Ik heb al heel veel kennis opgeslagen gedurende je leven. Deze kennis kan je gebruiken om nieuwe kennis te onthouden. Het reactiveren van je voorkennis tijdens het leren is heel erg nuttig als je nieuwe informatie leert die aansluit op deze voorkennis. Door me een handje te helpen en actief terug te denken aan deze voorkennis vertel je me dat de nieuwe informatie belangrijk is, het sluit immers aan op dingen die ik eerder heb opgeslagen!

6. Maak ezelsbruggetjes: Jammer genoeg is er lang niet altijd geschikte voorkennis aanwezig. In deze gevallen, bijvoorbeeld bij het leren van buitenlandse woordjes, kan je me beter een beetje voor de gek houden met zogenaamde ezelsbruggetjes. Als je probeert om deze “rare” informatie toch aan voorkennis te verbinden, zal ik het beter kunnen onthouden. Hierbij helpt het om er heel bewust mee bezig te zijn en zoveel mogelijk gekke associaties te bedenken!

7. Neem je tijd: Nieuwe informatie leren gaat niet zonder slag of stoot, je moet me blijven herinneren dat iets belangrijk is door je kennis weer op te halen en eventueel aan te vullen met nieuwe informatie. Het zien van het grotere plaatje, de context, gebeurt vaak pas na een langere periode van losse feitjes leren. Pas na een tijdje kunnen deze losse feitjes elkaar vinden om een uitgebreider kennisnetwerk op te bouwen. Hiervoor is het wel heel handig dat je deze voorkennis regelmatig terughaalt (zie punt 4).

Bron

8. Slaap: Ik begrijp zelf niet zoveel van wat er gebeurt als ik slaap, maar wetenschappers zijn er redelijk zeker van dat slapen belangrijk is voor het verstevigen van herinneringen. Het helpt om informatie te structureren en omhet grotere plaatje te zien. Bovendien is slapen ook heel erg fijn, dus dit is een makkelijke tip!

9. Vergeet: Wees niet gefrustreerd als ik dingen vergeet, ik ben het grootste deel van wat je gister hebt geleerd vandaag alweer kwijt. Neem het me niet kwalijk, zo’n hele dag is ook een hele berg informatie om te verwerken! Vergeten helpt mij om te bepalen wat wel en niet belangrijk is om te overleven. Als ik iets niet belangrijk vind, betekent het dus niet per se dat het voor jou (of voor je opleiding of je toekomst) niet belangrijk is. Dan moet je doorzetten om me duidelijk te maken dat ik het fout heb.

Bron

10. Gebruik je hippocampus: Ik sla herinneringen op via de hippocampus, een hersengebied dat evolutionair ontwikkeld is voor navigeren en het begrijpen van ruimtelijke oriëntatie. Daarom leren we ook veel makkelijker als we informatie ruimtelijk maken. Bijvoorbeeld door het gebruik van de loci-methode (loci betekent "plaatsen" in het Latijn), waarbij je informatie verbindt aan plekken in een bekende ruimtelijke omgeving. Met deze methode kan je een heleboel willekeurige informatie toch makkelijk onthouden.

Je zal deze tips ongetwijfeld vaker hebben gelezen, maar ik kom nog heel vaak studenten tegen die moeite hebben met het implementeren van veel van deze technieken. Dit komt volgens mij doordat sommige technieken heel tegenstrijdig voelen, pas op een langere termijn effect hebben, of gewoonweg moeilijk systematisch toe te passen zijn en strakke planning vereisen. 

Mijn eigen laatste tip is dus: gebruik deze breintips zoveel mogelijk en leer om te leren, je zult zien dat het effect heeft op de lange termijn!

Mijn nieuwste contributie op Sciencepalooza: Hoe de wetenschap langzaam verandert.

Het “slinkende” zwangerschapsbrein: waarom minder niet per se slechter is

Mijn nieuwste blog "Het “slinkende” zwangerschapsbrein: waarom minder niet per se slechter is" is nu te lezen op Sciencepalooza.

Stressen op school

Mijn nieuwste blog "Stressen op school" is nu te lezen op SciencePalooza! 

Hoe een kadaver de neurowetenschap op scherp zette

Mijn nieuwste blog op Sciencepalooza is nu hier te lezen!